Voor een gezonde balans in ons eigen leven, én in de wereld, dienen we zowel de dagelijkse, korte termijn, horizontale dimensie ter harte te nemen, als de meer spirituele, langere termijn, verticale dimensie. In één week kwam ik deze termen op verschillende plekken tegen en mijn interesse was gewekt.

Mediterende onderhandelaar met oog voor de diepte

In mijn zeer gewaardeerde ochtendkrant las ik een interview met Herman Wijffels. Ik volg hem een beetje nadat hij als informateur in 2007 bewust koos voor een plek buiten de randstad. Voor de onderhandelingsgesprekken tijdens die informatie nam hij een ovale tafel en een paar sfeervolle tafellampen mee. Hij had hierbij een doel, de band tussen de onderhandelaars verstevigen. Toen hij ook nog bleek te mediteren was ik verbluft. De ex-voorzitter van de directie van de Rabo-bank bleek in positieve zin niet te voldoen aan mijn beeld. En daar word ik nou blij van.

De verticale dimensie verdwijnt

In het kranteninterview sprak hij over het verdwijnen van de transcendente, verticale dimensie in Nederland. Wij zijn daardoor een plat land geworden met veel aandacht voor de horizontale dimensie. Hij beziet de dimensies vanuit een sociaal-maatschappelijk oogpunt, als onderdeel van het maatschappelijk bewustzijn door verder te kijken dan je eigen generatie.

“We moeten onszelf zien als voortbouwend op wat andere generaties hebben gedaan, en we moeten het leven en de aarde op de best mogelijke manier doorgeven aan de volgende generatie. Die verticale dimensie moet je meenemen in de manier waarop je naar de samenleving kijkt.” Hij stelt tevens dat er bij veel mensen wel degelijk een verlangen is naar het verticale. Dit blijkt uit de groeiende belangstelling voor duurzaamheid in de vorm van circulaire economie en de milieubewuste energie- en voedseltransitie.

Stilstaan bij de diepte in jezelf

Toevallig las ik in diezelfde periode over een andere interpretatie van de horizontale en verticale dimensie in het werk van Hisamatsu. Hisamatsu is voor mij een inspirerende, sociaal bewogen, moderne Japanse Zen meester en hoogleraar boeddhisme. Ik citeer uit het leuke boek van Ton Lathouwers, ‘kloppen waar geen poort is’, over Hisamatsu.

“Wanneer we ons serieus bezinnen op het mens zijn, kunnen we daarin twee dimensies onderscheiden. De horizontale dimensie en de diepte dimensie. De diepte dimensie geeft de richting aan. Hoewel we ons daar gewoonlijk niet van bewust zijn, hebben we allemaal een diepte dimensie in onszelf. Hoe dieper we bij onszelf stilstaan en in onszelf graven, des te duidelijker nemen we die diepte-dimensie in onszelf waar.” Hij heeft het over ons persoonlijk. De horizontale dimensie representeert het dagelijks leven, de wereldse zaken, en de diepte dimensie de religieus/spirituele kant, met onze emoties en motieven.

Diepgang door spirituele voeding

Uiteindelijk gaat het voor mij over diepgang. Weten wie je bent, wat je doet en waarom. Over verder kijken dan je neus lang is. Met behulp van meditatie, zelfonderzoek en spiritueel/religieuze studie geef je voeding aan de spiritueel/verticale dimensie. In het dagelijks leven voedt je de horizontale dimensie. Het lijkt of onze maatschappij veel gericht is op de horizontale dimensie, zoals Wijffels stelt. Hij pleit dan ook voor meer verticale voeding. Al dien je hierbij wel uit te kijken dat je niet teveel gericht raakt op de verticale dimensie. Een gevaar van spirituele oefening is dat je vooral met je eigen geluk en ontwikkeling bezig bent. En dan kun je wel wat meer horizontale voeding gebruiken.

Voor een gezonde balans in ons eigen leven, én in de wereld, dienen we beide dimensies ter harte te nemen. Herman Wijffels heeft dat in de gaten.